Աննախադեպ շփում կորեական ավանդական երաժշտության հետ

Թեպետ վերջին 30 տարիների հայ-կորեական մշակութային կապերը դժվար է սերտ անվանել, բայց մեր հանդիսատեսը առիթներ ունեցել է հիանալու, օրինակ, դասական երաժշտարվեստը ներկայացնող մեկ-երկու երաժիշտների արվեստով, այդ թվում՝ ջութակահար Կլարա Ջումի Կանի: Ի դեպ, առաջիկայում Հայաստանի ազգային ֆիլհարմոնիկ նվագախմբի հրավերով արվեստագետը դարձյալ կժամանի Հայաստան: Երբեւէ չենք հանդիպել, ասենք, կորեացի թատերախմբերի եւ այլն: Փոխարենը՝ ոչ հաճախ, բայց ներկայացրել ենք հայ արվեստագետների կորեական այցերը: Շուրջ 5 տարի առաջ Հարավային Կորեայում կայացած փառատոնին Հակոբ Ղազանչյանը մեկնել էր իր ռեժիսուրայով «Ես եմ ճայը» ներկայացումով՝ ըստ Չեխովի հանրահայտ ստեղծագործության: Մեր վոկալիստները քանիցս մասնակցել են Հյուսիսային Կորեայում ավանդաբար անցկացվող «Ապրիլյան գարուն» փառատոնին, այս տարի էլ մասնակցեցին Փհենյանում կայացած վոկալիստների առաջին միջազգային մրցույթին: Հեռակա ճանաչում ենք երգիչ Ռեյին, որը շնորհիվ 2004թ. հրատարակած իր «Its Raining» ալբոմի, դարձավ առաջին կորեացի միջազգային աստղը կամ 2012թ. Գինեսի ռեկորդների գրքում գրանցված հարավկորեացի երգիչ Սայի անունը իր «Gangnam Style» հիթով, որը You Tube-ի պատմության ընթացքում հավաքել էր ամենաշատ լայքերն եւ դիտումները: Մեզ բացարձակ ծանոթ չէ կորեական ազգային արվեստը, որն, ինչպես նշում են իրենք՝ կորեացիները, ճապոնական գաղութային կառավարման ժամանակ ենթարկվել է մշակութային ցեղասպանության:

Հայաստանում Կորեայի Հանրապետության դեսպանությանը կից մշակույթի կենտրոնն այսօր «Արամ Խաչատրյան» համերգասրահում կներկայացնի հայ-կորեական ազգային երգ ու պարի համատեղ համերգ՝ մասնակցությամբ Կորեայի «Գուգակ» ազգային կենտրոնի երաժիշտների եւ Հայաստանի պարարվեստի «Բարեկամություն» պետական անսամբլի:

Մենք զրուցեցինք նշյալ կենտրոնի մենեջեր Շին Սոն Ունի հետ: Մեր զրուցակիցը ներկայացնելով «Գուգակը»՝ ասաց. «Սեուլում 1951 թվականից գործող ազգային մեր կենտրոնը կորեական ավանդական երաժշտության ուսուցման հիմնական հաստատությունն է: Այն լծված է ավանդական կորեական երաժշտության պահպանմանն ու առաջխաղացման գործին: Ակադեմիական դասընթացների միջոցով մասնավոր ուսումնասիրությունը, անսամբլները, հետազոտությունները եւ ներկայացումները իսկապես պահպանում են Կորեայի հին երաժշտական ավանդույթները»:

Պարոն Շինը ներկայացրեց նաեւ իրենց ժողովրդական նվագարանները՝ գայագըմը, ջանգուն, դեյգըմը, փիրին, բուկը, հավաստիացնելով, որ հայ հանդիսատեսը ներկա կգտնվի այդ նվագարանների բարձրակարգ կատարողների արվեստին: Հավելեց նաեւ, որ կենտրոնում գործում են երեք ազգային նվագախմբեր: Հարցին՝ իսկ սիմֆոնի՞կ, մեր զրուցակիցն ասաց, որ միայն Սեուլում ունեն 10 նման նվագախումբ: Կանխելով մեր հարցը՝ Շին Սոն Ունը նշեց, որ իրենք բացարձակ ծանոթ չեն հայկական արվեստին, մասնավորապես՝ երաժշտարվեստին, բայց գիտեն, որ հայերն ունեն հարուստ մշակույթ: Գտնվելով Երեւանում, հիացել են «Բարեկամություն» անսամբլով:

1948թ. շեմին, երբ Կորեան բաժանվել է Հարավայինի եւ Հյուսիսայինի, մշակույթն էլ է բաժանվել եւ արվեստագետների միջեւ շփումներ չեն եղել: Հարցին՝ չե՞ք ձգտում համատեղ զարգացնել ձեր ազգային արվեստը, պարոն Շինը պատասխանեց. «Հույս ունենք, որ երբեւէ հնարավոր կլինի մեր միավորումը: Չէ՞ որ մենք մեկ ազգ ենք եւ ունենք մեկ մշակույթ»:

Իսկ թե ժամանակակից երիտասարդությունը այսօր ի՞նչ երաժշտություն է նախընտրում, ստացանք հետեւյալ պատասխանը. «1987թ., երբ Հարավային Կորեան բռնեց դեմոկրատիայի ուղին, հայտնի դարձավ երգիչ-երգահան Կիմ Կվան Սոկի անունը, դրանից առաջ՝ 60-70-ական թվականներին, կորեական ֆոլկ երաժշտություն ներխուժեցին ամերիկյան տարրեր: Իմ երկրում նախընտրում են դասական, հանրամատչելի, փոփ, հիփ-հոփ երաժշտություն: Իսկ մեր հեղինակները ստեղծագործելով այդ ժանրերում, մշտապես հիմնվում են ազգային երաժշտության վրա»:

ՍԱՄՎԵԼ ԴԱՆԻԵԼՅԱՆ

Լուսանկարում` Շին Սոն Ունը՝ ազգային նվագախմբի արտիստների հետ մինչ երեւանյան բեմելը:

Աղբյուր՝ Aravot.am: