Որոմը

«Թողե՛ք, որ երկուսն էլ միասին աճեն մինչև հունձը» (Մտթ. ԺԳ 30)

Հիսուս որոմների առակը պատմեց՝ մատնանշելով Աստծու թագավորության պատրաստության համար անհրաժեշտ պայմաններից մեկը։ Մատթեոս ավետարանիչը, իբրև Հիսուսին անձնապես ունկնդրած մեկը, այս առակը գրել է եբրայերեն, որի մեկ հունարեն թարգմանությունն է հասել մեզ իբրև առաջին ավետարանչի գործ։ Հետևաբար, այս առակը համարվում է Հիսուսի վարդապետության վավերական «կտորներից» մեկը։ Այսօր կցանկանայի այս՝ որոմների առակի կարևոր հատվածները վերլուծել և դրանցից մի շարք հրահանգներ քաղել։

Այն արտում, որ «այս աշխարհն է» (Մտթ. ԺԳ 38), տեսնում ենք որոմի ու ցորենի միասին աճելը և լսում ագարակատիրոջ՝ նույն Իր՝ Աստծու հրամանը ծառաներին. «Թողե՛ք, որ երկուսն էլ միասին աճեն մինչև հունձը»։ Ագարակատերն ինչո՞ւ է թույլատրում, որ որոմներն էլ ցորենների հետ աճեն մինչև հունձի օրը։ Ո՞րն է այս խոսքի իմաստը։ Այս խոսքը լավ ըմբռնելու համար կարևոր է նախևառաջ մեկնաբանել ողջ առակի իմաստը, քանի որ զանազան մեկնությունների պատճառով այդ առթիվ խեղաթյուրումներ են ի հայտ եկել։

Ոմանք կարծում են, որ առակում հիշատակված որոմը, որի աճելը «թույլատրվում» է, եկեղեցու ներսում ծնունդ առած հերետիկոսական մոլորություններն են, որպես թե՝ Հիսուս ասել ուզած լիներ՝ «Եկեղեցու միջի հերետիկոսական մոլորությունները արմատախիլ մի՛ արեք, թողե՛ք, որ դրանք «աճեն» ուղղափառ վարդապետության նման։ Ինձ համար կարևորը բարոյական կյանքն է. վարդապետականը արժեք չունի։ Աստված մարդուն իր գործերով պիտի դատի, և ոչ թե՝ իր դավանանքով։ Մի՛ հարձակվեք մոլորությունների վրա, քանի որ որտեղ մոլորությունը ազատ չէ, այնտեղ ճշմարտություն գոյություն չունի։ Հարգե՛ք խղճմտանքի ու գաղափարի ազատությունը»։

Ոմանք այսպես են ուզում մեկնել Հիսուսի խոսքերը։ Ճշմարիտ է, որ Աստված մեր գործերի համեմատ պետք է դատի մեզ և մեզնից միայն պիտի ուզի տեղեկանալ, թե մեր կյանքում ունեցե՞լ ենք բարի հավատք։ Ճշմարիտ է, որ նա չպիտի դատապարտի մեզ՝ հերետիկոսական վրիպումներին միամտաբար կապված լինելու և ճշմարտությունները մերժած լինելու համար, «քանի որ մենք բոլորս Քրիստոսի ատյանի առաջ պիտի ներկայանանք, որպեսզի յուրաքանչյուրն ստանա, ինչ որ արել է ավելի առաջ իր մարմնով՝ թե՛ բարի և թե՛ չար» (Բ Կորնթ. Ե 10):

Բայց որոմների այս առակում, ինչպես որ Պողոս առաքյալի խոսքերից էլ հասկացվում է, խնդիրը վերաբերում է մեր բարի ու չար գործերին, և ոչ թե՝ վարդապետական ճշմարտություններին ու մոլորություններին, որոնց մենք հավատում ենք։ Առակում հիշատակված բարի սերմը չի ներկայացնում ճշմարտությունը կամ ուղղափառությունը, և ոչ էլ՝ որոմը ներկայացնում է մոլորությունը կամ հերետիկոսությունը։ Հիսուս Ի՛նքն իսկ, մեկնաբանելով առակը, նախևառաջ ասում է՝ «արտը այս աշխարհն է», և ոչ թե՝ «արտը եկեղեցին է»։ Իսկ այնուհետ էլ ավելացնում է. «բարի սերմը նրանք են, որ արքայության որդիներն են, իսկ որոմը չարի որդիներն են» (ԺԳ 38)։

Արդ, Հիսուս մեզ ուսուցանում է, որ աշխարհում, որը կոչված է Աստծու թագավորությունը լինելու, բարին և չարը, արդարն ու մեղավորը կողք-կողքի, միասին պետք է գոյություն ունենան։ Ոչ ոք իրավունք չունի դատելու և դատապարտելու չարը ու մեղավորը, քանի որ այդ գործը մեզ չի վերաբերում. «Տերը ճանաչեց նրանց, որ Իրենն են»,- ասում է Պողոս առաքյալը (Բ Տիմ. Բ 19)։ Աստված դրանք վերջի՛ն օրը պիտի իրարից զատորոշի։

Այս թյուրիմացությունը պարզելուց հետո այժմ անցնեմ առակի առաջին բառերին։ «Մի մարդ իր արտի մեջ բարի սերմ ցանեց»։ Մտքիս գալիս է Ծննդոցի հեղինակի խորհրդածությունը, որը ստեղծագործության պատմությունը վերջացնում է այսպես. «Աստված տեսավ, որ այն ամենը, ինչ ստեղծել էր, շատ բարի էր» (հմմտ. Ծննդ. Ա 31)։ Շա՜տ բարի էր։ Այսպես, ուրեմն, Աստված չուզեց չարը, Աստված ստեղծեց միայն բարին։ Նա կամենում է բարին, և ամեն բան ստեղծելուց ու մարդուն իր նմանողությամբ արարելուց հետո տեսավ, որ ամեն բան բարի էր։ Աստված, ուրեմն, միայն բարի սերմը ցանեց իր արտում։

«Ուրեմն, որտեղի՞ց է այդ որոմը». սա իրենց ագարակատիրոջն ուղղած ծառաների հարցն է։ Այս հարցումն ամենքս էլ անում ենք, երբ տեսնում ենք մեր շուրջբոլորը անցնող-գնացող երևույթները այնժամ, երբ կյանքի գիտակցություն ենք ձեռք բերում, երբ կարծելով, որ մեր շուրջն ամեն ինչ բարի է, հանկարծ տեսնում ենք, որ խութեր, դժվարություններ ու չար խորհուրդներ կան մեր շուրջը և նույնիսկ մեր սրտում ենք նկատում որոմի, չարի «բուսնելը»։ Որտեղի՞ց է գալիս այս որոմը, չարը։ Ո՞վ է ցանում այն։ Շատ անգամ այս հարցումը մենք մեզ ենք անում, սակայն չենք կարողանում վճռական պատասխան տալ։ Ինչի՞ համար է չարը։ Որտեղի՞ց է այն գալիս։ Ինչպե՞ս է որոմն առաջանում այն արտում, որտեղ միմիայն բարի սերմ էր սերմանված։

Ծառաների այս հարցումին տանուտերը պատասխանում է. «Թշնամի մարդ է արել այդ»։ Իսկ Քրիստոս Իր առակի բացատրության մեջ պարզորոշ ասում է. «և թշնամին, որ այն ցանեց, սատանան է» (ԺԳ 39)։ Ի՞նչ է ուզում ասել Հիսուս, մի՞թե Նա հավատում էր մի չար աստծու գոյությանը, արդյոք ընդունո՞ւմ էր չարի ծագումը բացատրող պարսկական կրոնի վարդապետությունը, ըստ որի՝ երկու աստվածներ գոյություն ունեին. բարու և չարի, լույսի և խավարի աստվածներ։ «Այս երկու զորությունները,- ասում էին պարսիկները, շարունակ պայքարի մեջ են։ Երբեմն մեկը, երբեմն՝ մյուսը, հաղթանակ է տանում»։ Ա՞յս է արդյոք նաև Հիսուսի վարդապետածը։

Ո՛չ, սիրելի հավատացյալներ, ո՛չ։ Ճիշտ է և պատմությունն էլ հաստատում է այն, որ Հիսուսին ժամանակակից հրեության մեջ էլ թափանցել էր երկարմատյա վարդապետությունը, և այստեղ՝ Իր այս առակում, Հիսուս «փոխ է առնում» այդ ժամանակվա՝ չար ոգու մասին գաղափարը՝ Իր միտքը բացատրած լինելու համար։ Մանավանդ որ հրեաների մեջ բացարձակապես երբեք չար ոգին աստվածություն չէր համարվել։ Իսրայելի զավակները միշտ շատ ուղիղ կերպով միաստվածության են դավանել։ Նրանց հավատքը՝ սկզբից մինչև վերջ, ամենուր արձանագրված ենք տեսնում հետևյալ բառերով. «Աստված մեկ է, Սուրբ է, Բարի Հայր է, Արդար Աստված է և չկա այլ Աստված՝ բացի Իրենից»։ Հիսուսի վարդապետությունների մեջ ևս տեսնում ենք մեկ ու բարի Աստծոի գաղափարի շեշտադրումը. «Ոչ ոք Բարի չէ, այլ միայն՝ Աստված», և միայն Նրա՛ն է պետք ասել՝ «այլ փրկի՛ր մեզ չարից» (Մտթ. Զ 13)։

Ինչպե՞ս, ուրեմն, լուծել այս հարցը, թե «որտեղի՞ց է գալիս չարը» և թե ի՞նչ է նշանակում այս պատասխանը՝ «թշնամի մարդ է արել այդ»։ Սա հասկանալու համար նախ ուշադիր լինենք, թե հարցումն ում է ուղղված. «Որտեղի՞ց է գալիս չարը»։ Այս հարցը, ինչպես երևում է, հունձի տանուտիրոջն է ուղղված, իսկ տանուտերն էլ Ինքը՝ Աստված է։ Ուրեմն, Աստծո՛ւն է, որ պիտի հարցնենք. «Որտեղի՞ց է գալիս չարը»։ Մեզ համար հարցը անլուծելի է թվում, բայց մենք կարող ենք ու պարտավո՛ր ենք այն հիշել մեր աղոթքներում, քանի որ մեզ արտոնված է Աստծուն հարցնել ու ասել. «Ո՜վ արդար Աստված, ո՜վ սուրբ Հայր, ո՜վ բարի Աստված, որտեղի՞ց է այս որոմը, որտեղի՞ց է գալիս չարը»։

Որտեղի՞ց են գալիս անպատվությունները, խայտառակությունները, աղտեղությունները, անարդարությունները, անօրենությունները, ինչո՞ւ պիտի այս ներկա ունկնդիրների մեջ լինեն այնպիսիք, որ տառապեն, ինչո՞ւ պիտի գտնվեն կարիքի մեջ եղող հոգիներ, ինչո՞ւ այս աշխարհում, որ Քո արքայությունն է, մոլորյալը, անհավատը, անսուրբը, անզգամը խառնված պիտի լինեն սրբի, հավատացյալի, արդարի հետ։ «Ուրեմն, որտեղի՞ց է այդ որոմը», ինչո՞ւ ես թույլատրում չարը։

Հայրե՛ր ու մայրեր, շատ անգամ հարցնում եք՝ ինչո՞ւ է որոմ առաջանում ձեր զավակների հոգում, այն դեպքում, երբ դուք միայն բարի սերմ եք ցանել նրանց հոգու արտի մեջ։ Նրանց մեծացնում եք, ջանում եք նրանց հեռու պահել չարից, իրենց ծնված օրից իսկ հսկում եք նրանց, սրբության ծածկոցի նման հովանի եք լինում նրանց, սակայն երբ հազիվ զավակներդ սկսում են բարգավաճել, որոմն է, ահա՛, երևում։ Անհնազանդությունը, հպարտությունը, ստությունն ու կեղծիքն են, ահա՛, որ ծնունդ են առնում նրանց հոգու խորքում։ Որտեղի՞ց է գալիս այս որոմը։ Անձկալից մի հարց, որը հիշում եք ձեր աղոթքներում և որի համար պատասխան եք խնդրում ու սպասում։

Աստված, ահա՛, պատասխանում է ձեզ Քրիստոսի այս խոսքով. «Թշնամի մարդ է արել այդ»։ Հասկանո՞ւմ եք այս խոսքի խորը իմաստը։ Այն շատ նշանակալից է, քանի որ թեպետ չի ասում մեզ չարի ծագման մասին, բայց չարին իր ճիշտ անունն է տալիս՝ այն անվանելով «թշնամի», որով ոչ թե մեր իմացական հետաքրքրությունն է հագենում, այլ որով սնվում է մեր հավատքն ու Աստծու սիրո հանդեպ անխորտակելի վստահություն է հաստատվում մեր հոգում, ինչպես նաև համոզում՝ չարի ապագա ոչնչացման վերաբերյալ։ Ես «թշնամի» բառը ըմբռնում եմ այնպես, ինչպես որ է իր բացարձակ ճշմարտության մեջ և այդպիսով, առանց ինքս ինձ սատանայի անձին առնչվող հարցին կապելու, որը կրոնական ոչ մի կարևորություն չունի, եզրակացնում եմ, այո՛, եզրակացնում եմ, որ չարը «թշնամին» է։ Ուստի և չարի զանազան երևույթները, մեղքը, վիշտն ու մահը ևս մարդու թշնամիներն են։

Մեղքը մարդու թշնամին է՝ հակառակ իր հրապուրանքին ու գրավչությանը: Այո՛, «թշնամի», եթե անգամ այն ներկայանա բարեկամի դիմագծով, կերպարանքով ու ձայնով: Մենք պիտի ատենք այն, քանի որ նա ատում է մեզ և ուզում է մեր ոչնչացումն ու կորուստը: Տեսե՞լ եք մեղքի մեջ ընկղմված, շնորհազուրկ ու մոլությանը գերի դարձած մարդու. նա իր մանկությունից իսկ ինքն իրեն չարին հանձնած լինելով՝ չափահաս տարիքում արդեն չի կարողանում վերադառնալ դեպի բարին, դեպի արդարությունը, քանի որ մեղքը նրան ձերբակալած, «իրենով արած» ու իրեն ծառայեցրած է լինում։ Այդ մարդը «ծախված» է լինում մեղքին, ինչպես որ Պողոս առաքյալն է ասում։ Այդպիսի մարդու տերը իր թշնամին է՝ թշնամին իր հոգու, իր փրկության թշնամին, թշնամին իր ճշմարիտ երջանկության և հավիտենական կյանքի։ Կարելի՞ է արդյոք երևակայել ավելի վատ վիճակ, քան այս, որ, արդարև, կորուստ է՝ «թշնամի մի մարդու արած»։

Դուք, որ պայքարում եք մեղքի, այսինքն՝ ձեր թերությունների, ձեր անկումների, ձեր սխալների, ձեր սխալ ընթացքի ու սայթաքումների դեմ, անշուշտ զգում եք, որ թշնամին ձեզնից հեռու չէ, այլ ձեզ մոտ ու մինչև անգամ ձեր մեջ է և, իբրև իր սեփականությունը, գրկել, իրեն է «սեղմել» ձեզ ու ցանկանում է խորտակել։ Դուք արդարացիորեն սրտնեղում եք, ուզում եք պայքարել, ուզում եք ազատվել նրա հասցրած ցավերից ու վնասներից։ Եվ իսկապես, այն մի ուժ է, որի դեմ յուրաքանչյուր ոք պետք է պայքարի՝ իմանալով, որ հակառակ պարագայում ինքն ամբողջապես զոհ պիտի դառնա մեղքին՝ իր թշնամուն։ Վա՜յ նրան, ով չի հասկանա այս խոսքերը, ով կմոլորվի՝ ասելով, որ մեղքը երևակայության ծնունդն է, որ մեղքը գոյություն չունի ու զառամյալ մտքերի հնարանքն է միայն։ Այդպիսիք մեղքի ստրկական ծառաներն են։

Գիտե՞ք, թե ինչ է ցանկության մոլուցքը, ատելության ոգին, եսասիրությունը, որոնք երբեմն ամբողջովին պաշարում են մեր հոգին ու մեր մեջ մարում պարտավորվածության և խղճմտանքի զգացումները։ Այո՛, թշնամի է մեղքը, հետևաբար ձեր հոգու ողջ ուժով, ողջ կորովով պիտի պայքարեք դրա դեմ և Աստված, անշուշտ, ձեզ պիտի հաղթանակ պարգևի։

Տառապանքն էլ մարդու թշնամին է, որը գոյություն ունի ամենուր։ Այն գիսախռիվ ուրվականի նման հանկարծ հայտնվում է մեր կյանքի ճանապարհին, մեր կամքից անկախ մտնում է մեր ներսն ու ջլատում է մեր կենդանությունը, ուժասպառ է անում մեզ՝ չնայելով ո՛չ մեր աղքատությանը, ո՛չ մեր հարստությանը։ Մեր կյանքում ամենքս էլ տառապում ենք։ Անհեթեթ մի բացառություն պիտի լիներ մեկը, որ մեզ կասեր, թե ինքը երբեք չի տառապել։ Ամենքս էլ նախասահմանված ենք՝ արտասվելու, ողբալու և սգալու։ Օ՜հ, այն հզոր է մահվան պես, բուռն ու կլանող հրի և երկնքի ջախջախիչ շանթի է նման։ Մարդը, սակայն, պիտի արիաբար մարտնչի տառապանքների ու վշտի հարվածների դեմ ու պիտի առավել հաղթի նրանց, քան՝ հաղթվի նրանցից։ Թշնամու նկատմամբ տարած հաղթանակով մարդու արժեքը, իր նկարագրի ազնվությունը, իր հավատքի մեծությունը և իր բարոյական արժանիքը առավել ևս պիտի ի հայտ գան։

Վերջապես, մահը ևս մարդու թշնամին է։ Պողոս առաքյալը մահվանը «թշնամի» անունն է տալիս։ Վերջին թշնամին, որ պետք է վերանա, մահն է. «Վերջին թշնամին, որ պիտի կործանվի, մահն է» (Ա Կորնթ. ԺԵ 26)։ Վերջինը՝ չարի բոլոր «երևույթներից», վերջինը՝ բոլոր թշնամի «կերպարանքներից»։ Թշնամին մի օր պիտի անէանա, պիտի վերանա, մի օր կարգ ու կանոն պիտի հաստատվի ու թշնամին պիտի պարտության մատնվի։ Տեսե՛ք, չարի բոլոր երևույթները՝ մեղքը, ավելորդապաշտությունը, նախապաշարմունքը, աններողամտությունը, անհավասարությունները, բոլոր բարոյական տառապանքները, բոլոր թշնամի կերպարանքներն ու պատկերները պիտի աներևութանան։ Մարդկությունը պիտի տեսնի այդ բոլոր երևույթները՝ տկարացած և հիմնահատակ կորստյան մատնված։ Մի օր պիտի գա, որ մահն էլ իր հերթին պիտի վերանա և այնժամ անհուն սիրո Աստված, ամենագութ Աստված պիտի լինի ամեն ինչ ամենքի մեջ. «որպեսզի Աստված ամեն ինչ լինի ամենքի մեջ» (Ա Կորնթ. ԺԵ 28):

«Թշնամի մարդ է արել այդ». այս խոսքը նշանակում է նաև, որ Աստված չարը չի ուզում, սակայն Նա թույլատրում է այն, քանի որ մարդուն օժտել է ազատ կամքով։ Աստված կարող էր մեզ հետ վերաբերվել այնպես, ինչպես պատասխանատվության զգացումից զուրկ կենդանիների հետ է վերաբերվում։ Տերը տվեց մեզ կամքի ազատությունը՝ այն զորավոր ուժը, որով մարդ նույնիսկ իր Արարչի դեմ կարող է ըմբոստանալ՝ ասելով. «Ես քեզ չեմ ճանաչում, ես քեզ չեմ հնազանդվի»։ Ուրեմն, մարդն իր ազատ կամքով է, որ ընտրում է բարին կամ չարը, և երբ մարդն ընտրում է չարը, այդ ոչ թե Աստծու՝ այդպես ուզելու հետևանքով է, այլ քանի որ մարդն ինքը սեփական կամք ունի և այդ կամքի թելադրանքով է ընտրում այն։ Աստված չստեղծեց չարը, այլ միայն թույլատրեց չարի կարելիությունը, քանի որ չարը անբաժանելի է կամքի ազատությունից։ Հետևաբար ասելը, թե՝ Աստված է չարի հեղինակը, առնվազն հայհոյություն է։ Եթե Աստված թույլատրում է չարը, այդ չի նշանակում, որ Ինքն է չարի հեղինակը, բայց և, արդարև, եթե որևէ բան թույլատրվում է ամենակարող Աստծու կողմից, նշանակում է՝ Նա կամենում, ուզում է, որ այդպես լինի։

Սիրելի՛ հավատացյալներ, համարձակվում եմ ասելու, որ մենք մեր տկարության պատճառով անկարող ենք ըմբռնելու այս խորհուրդը, սակայն հաստատապես իմանա՛նք, որ եթե Աստված թույլատրում է չարը, դա բնավ չի ենթադրում, որ Ինքն է դրա հեղինակը։ Ուստի թերևս հարցնեք՝ ինչպե՞ս կարելի է իրար հետ հաշտեցնել այս երկու հակասական ճշմարտությունները։ Իրավունք ունեք. իսկապես, չենք կարող հաշտեցնել։ Այս երկու ճշմարտությունները երկու երկարաձիգ գծեր են, որոնք մեզ իրար զուգահեռ են թվում, և մենք բացարձակ զուգահեռականության մեջ ենք տեսնում դրանց։ Սակայն երկարացրե՛ք դրանք, և աննկատ իրար պիտի մոտենան անհունության մեջ ու հատվեն։ Իսկ մենք արդյոք որևէ անելիք չունե՞նք։ Օ՜հ, այո՛, մենք մի բան ունենք անելու. սպասել…քանի որ մի օր պիտի հասկանանք այդ ամենը։ Այս երկու ճշմարտությունները անհաշտելի են թվում այսօր, սակայն համերաշխվում են անհունության մեջ՝ աստվածային իմաստությամբ։ Այդ երկուսն էլ ճշմարիտ են, այսինքն՝ Աստած չարի հեղինակը չէ, բայց թույլատրում է չարը։ Մենք միայն Աստծուն սիրել ու Նրան ծառայե՛լ իմանանք՝ ամեն ժամ ու ամեն պարագայում ասելով. «Քո կա՛մքը թող լինի»։

Աստված թույլատրում է չարը։ Հաճախ թույլատրում է Իր փառքի համար։ Չարը Նրա բարերար ձեռքում դառնում է փրկության գործիք։ Կարո՞ղ են հակառակը ասել նրանք, ովքեր կարդացել են Հիսուսի կյանքը։ Ի՞նչը փրկեց աշխարհը՝ Խա՜չը, այնպես չէ։ Եվ ո՞վ կատարեց Խաչի «գործը»՝ Կայիափաները, Հերովդեսներն ու Պիղատոսները, այսինքն՝ մեղավորները, ըստ Ավետարանի խոսքի (Մրկ. ԺԴ 41)։ Պատմության այդ մռայլ օրը թշնամին ակոսներում ցանեց թունավոր սերմը, ոճիրի ու ատելությա՛ն սերմը։ Այս չար կոչված դաշտի միջից, սակայն, Տերը աճեցրեց, պտղաբեր դարձրեց իր ամենասքանչելի սիրո հունձը։

Եթե ձեր ներսում չար բան խորհող մեկը կա, կա անողոք մի փորձություն, մի մեծ չարիք, որ ավերում է ձեզ, շվարեցնում ու հաճախ առաջնորդում տարակուսանքի, մի՛ տարակուսեք, հավատացե՛ք։ Աստված կարող է այդ չարիքը ծառայեցնել բարի՛ք ստանալուն։ Հավատա՛նք, որ ամեն բան, այդ թվում՝ չարիքը, «գործակից է լինում բարիքի համար» (Հռոմ. Ը 28)։

Հիմա հասկանո՞ւմ եք, որ «թողե՛ք, որ երկուսն էլ միասին աճեն» խոսքը ճշմարիտ է։ Ստույգ է նաև այն, որ աշակերտների հարցումն էլ շատ բնական է. «Կամենո՞ւմ ես, որ գնանք ու քաղենք-հանենք այն»։ Խիղճը կարծես թե թույլատրում է, որ ուժգնությամբ ու բռնությամբ քաղենք որոմն ու իսպառ վերացնենք այն։ Մենք կարծում ենք, որ մեր պարտականությունները կատարած կլինեինք, եթե գարշելի ու թունավոր կյանքով ապրողներին ընտանեկան ու ընկերական միջավայրից հեռացրած լինեինք։ Սակայն մի՞թե մոլորյալներին, մեղավորներին, չարերին, ամբարիշտներին, «որոմներին» հալածելով՝ կարելի է Աստծու թագավորության արտը, ագարակը մաքրել։ Չեմ կարծում։ Ըստ Հիսուսի տեսակետի՝ չարը, մեղավորը պետք է «ազատ» լինեն։ Եթե նրանց հալածենք, ուրեմն չպիտի ողբանք, որ վաղը նրանք էլ՝ իրենց հերթին, մեզ հալածեն։

Եկեղեցին շատ անգամ ցանկանում է քաղել որոմը՝ անտեսելով Հիսուսի խոսքը՝ «թողե՛ք, որ երկուսն էլ միասին աճեն», որը ներողամտության և սիրո խոսք է։ Նրանք, որ միշտ չար են, մի օր կարող են արդար ու բարի լինել։ Խրատե՛ք նրանց, համոզե՛ք, հորդորե՛ք, սակայն մի՛ հալածեք։

Թերևս ոմանք հարցնեն՝ «ինչո՞ւ, ուրեմն, թողնել նրանց, ա՛յն դեպքում, երբ նրանք դեռ աճում են»։ Երկու պատճառով. ինչպես Հիսուս է ասում՝ նախ, որովհետև «միգուցե որոմը քաղելիս՝ ցորենն էլ նրա հետ արմատախիլ անենք»։ Որքա՜ն ճիշտ է այս զգուշությունը։ Մենք չենք կարող զատել ցորենը՝ որոմից։ Կարող է պատահել, որ որոմը քաղել կամենալով՝ ցորե՛նը քաղենք։ Չարը՝ բարուց, որոմը՝ ցորենից զատելը մեր գործը չէ. այդ Աստծո՛ւ իմանալիքն է։ Նա է, որ ճանաչում է իրեններին. «Տերը ճանաչեց նրանց, որ Իրենն են» (Բ Տիմ. Բ 19)։ Դուք կարծում եք, որ գտե՞լ եք ճշմարտությունը. ջանացե՛ք տարածել այն։ Կարծում եք, որ այսինչ անձը հեռանո՞ւմ է բարի ճանապարհից. ցո՛ւյց տվեք նրան իր սխալը, ցո՛ւյց տվեք՝ նրան համոզելով։ Ուժ գործածելը, բռնություն ի գործ դնելը ապացուցելն է, որ մենք ավելի ուժեղ ենք, բայց ուժ ունենալը չի ենթադրում, որ մենք ավելի բանական ենք։ Բռնությամբ շատ անգամ չարիքներ ենք պատճառում, ճիշտ ուղուց շեղված հոգուց որոմը քաղելու ժամանակ քաղում ենք նաև բարու և ճշմարտության սերմն էլ, որ նրա մեջ տակավին քնած էր։

Մենք պահանջում ենք, որ նրանց, ովքեր անհավատության տրամադրություններ են ունենում, դուրս հանեն եկեղեցու ցորենի արտից՝ արտի մեջ բուսնած որոմներ կարծելով այդպիսիններին։ Սխալ է այդ գործելակերպը. այդ կարծեցյալ որոմները շատ անգամ ազնիվ, վեհանձն և ուղղասիրտ հոգիներ են։ Վաղը, թերևս, նրանք՝ ճանաչելով իրենց նախկինում գործած սխալը, կարող են դարձի գալ՝ իրենց մեծ կարողությունները ի սպաս ծառայեցնելով ճշմարտությանն ու եկեղեցուն։

Տեսե՛ք, Երուսաղեմի փողոցների այն կինը, որ Մարիամ Մագդաղենացի էր կոչվում, մի մեղավոր կին էր, անպատշաճությամբ ապրող մի կին։ Նրա մասին ասվում է, թե յոթ մեղքեր ուներ, յոթ դևեր կային նրա մեջ։ «Ահա՛ որոմը»,- պիտի ասեիք, այնպես չէ՞։ Զգո՜ւյշ եղեք սակայն… Ահա այդ ողբալի համարվող կինն ինքն է, որ Զատկի օրվա արշալույսին առաջինն է լինում՝ ասելով. «Տերը Հարություն է առել»։ Առաջինը նա է, որ հայտնապես վկայում է քրիստոնեական կրոնի հիմքի մասին՝ ի լուր աշխարհի հայտարարելով, որ Նա, ով մեռած էր համարվում, կենդանի է հավիտենապես (Հայտ. Ա 18):

Տեսե՛ք, այն ժամանակ՝ սուրբ Քաղաքի դռների առջև այն մոլեռանդ տարսոնացին, որի մատը խառն էր Ստեփանոսի սպանության գործին, ինչպիսի՜ գազանային գրգռվածությամբ էր գործում քրիստոնեության դեմ: Թերևս պիտի ասեիք, որ պետք է նրան շանթահարել, քանի որ նա ոճիր է գործում, քանի որ հավատաքննիչի հոգի է կրում: Ինչքա՜ն սխալ ենթադրություն, ինչպիսի՜ սխալ գաղափար՝ նրան որոմ համարել և քաղել ու դեն նետել: Զգո՛ւյշ եղեք. ահա այս անգութ համարված մարդն է, որ եղել է մեր փրկության գործիքը, մարդկության մեծագույն բարերարներից մեկը: Գուցե այն ժամանակ կարծեիք, որ լավ գործ արած կլինեիք՝ որոմը քաղելով, սակայն դուք քաղած ու այրած պիտի լինեիք մեծն առաքյալ Պողոսին:

Տեսե՛ք, տակավին չորրորդ դարում մեկ ուրիշը՝ մի երիտասարդ, քրիստոնյա հավատացյալների կատաղի թշնամին էր, մեղքերի մեջ ապրող ջերմ հետևորդը մանիքեական այն նույն մոլորության, որն ընդունում էր չար ու բարի աստվածություններ: Նա հավատում էր, թե չարը ճակատագրական է, նա հեգնում էր Ավետարանն ու ծիծաղելի էր համարում այն: Նա արդեն 35 տարեկան էր և այլևս հույս չկար, թե կարող է քրիստոնյա դառնալ, հետևաբար թերևս պիտի ասվեր՝ պետք է քաղել-հանել նրան: Զգո՛ւյշ եղեք սակայն… ահավասիկ այս մարդն է, որ պիտի լիներ սուրբ Օգոստինոսը, որը թե՛ արևմտյան, թե՛ արևելյան եկեղեցիների կողմից հարգված ու պատվված մեծագույն վարդապետներից մեկն է:

Երկրորդ, այն պատճառով, որ հունձի օրը պիտի գա և որոմը այդ օ՛րը պիտի քաղվի: Քաղելու գործը մեզ չի պատկանում և մենք ոչ էլ կարող ենք այդ գործն անել: Այդ պիտի կատարվի մեծ հնձողի՝ Աստծո՛ւ իսկ ձեռքով: Միայն Նա կարող է զատորոշել որոմը՝ ցորենից: Հունձը դատաստանն իսկ է. այն հաշիվ տալու, կենդանի Աստծու առաջ կանգնելու օրն է: Հիշե՛ք Հիսուսի խոսքերը. «Ամեն ծառ, որ բարի պտուղ չի տալիս, կտրվում և կրակն է նետվում» և «Ոչ ամեն մարդ, որ Ինձ «Տե՜ր, Տե՜ր» է ասում, Երկնքի արքայություն կմտնի, այլ նա՛, ով կատարում է կամքը Իմ Հոր, որ երկնքում է» (հմմը. Մտթ. է 19, 21):

Չտարակուսե՛նք մեր Փրկչի խոսքերի վրա, հավա՛տք ունենանք առ Աստված. «Հավատ ունեցեք Աստծո հանդեպ» (հմմտ. Մրկ. ԺԱ 22): Հավատացե՛ք, որ որոմը իրապես պիտի ոչնչանա, բայց Աստծո՛ւն թողեք այն ոչնչացնելու հոգսը: Այն որոմ կարծված վշտերն ու ցավերը, որ մեր կյանքի փորձություններն են եղել և արցունք են հոսեցրել մեր աչքերից, հավատացե՛ք, որ Աստծու կողմից կվերափոխվեն ուրախության ու ցնծության, քանի որ, ասում եմ ձեզ. «Ովքեր ցանում էին արտասուքով, ցնծությամբ պիտի հնձեն» (Սղմ. ՃԻԵ 5):

Տեր Ղևոնդ վրդ. Դուրյան, «Պարզ քարոզներ», Բ հատոր, Փարիզ, 1924 թ.

Արևելահայերենի վերածեց Գևորգ սրկ. Կարապետյանը

Աղբյուր՝ Surbzoravor.am

Հետևեք մեզ նաև Telegram-ում